Boekentip ‘Material Matters – het alternatief voor onze roofbouwmaatschappij’
‘Wij hebben’, zo stellen de auteurs, ‘ons economisch systeem nogal eenzijdig ingericht. De waarden van de winst- en verliesrekening vormen de enige parameters voor de besluitvorming. Een puur kwantitatieve kijk op de wereld.’
Dit is volgens de auteurs geen houdbaar model. Immers, de aarde is een gesloten systeem en ons verblijf hier is tijdelijk. Om ons lineair georganiseerd economische systeem, waarin wij grondstoffen delven, gebruiken en vervolgens weggooien – take, make and waste – vraagt dat producten in steeds grotere hoeveelheden worden geconsumeerd. Wij hebben van producten dan ook een probleem gemaakt: hun levensduur wordt kunstmatig verkort, door zogenaamde innovatie verouderen ze in hoog tempo, en door steeds wisselende modetrends wordt er elk seizoen iets nieuws aangeschaft.
De auteurs bepleiten een fundamenteel andere wijze van organiseren. Zij stellen een nieuw economisch model voor. Een wereld waarin de consument niet langer ‘eigenaar’ maar ‘gebruiker’ is, materialen rechten krijgen en afval verleden tijd is. ‘Herenig de mogelijkheid tot handelen en verantwoordelijkheid. Wie in het productieproces de beslissingen neemt, moet verantwoordelijk zijn voor de consequenties daarvan en mag die verantwoordelijkheid niet meer zomaar doorverkopen. Alleen op die manier kunnen we ervoor zorgen dat al in het vroegste stadium rekening wordt gehouden met de lange termijn in plaats van die taak in een lineair systeem alsmaar door te geven tot ze bij de consument belandt, die er zich vervolgens geen raad mee weet.’
Utopie? De auteurs laten met diverse voorbeelden zien dat het kan en een toekomstbestendige wereld weleens dichtbij zou kunnen liggen. Maak van een product een dienst, een service. In het nieuwe economische model koopt de consument namelijk geen product, maar neemt hij of zij een prestatie af.
Mooi voorbeeld daarvan is in het boek te vinden: licht als een service (LAAS). Toen Thomas Rau een nieuw kantoor betrok in 2010 wilde hij ook nieuwe verlichting. Normaal betekent dat lampen kopen, installeren en stroom kopen. Maar zo zei hij tegen Philips, ‘ik wil alleen hoogwaardig licht bestellen, geen georganiseerd probleem kopen. Ik wil performance, 300 lux, ongeveer 2000 uur per jaar.’ Philips kwam uiteindelijk met een plan met minder lampen dan oorspronkelijk het idee was, die langer meegingen en de energiebehoefte tot een minimum reduceerden. De rekening was immers voor henzelf. LAAS was geboren.
Het boek gaat verder. Zo wordt ook het materialenpaspoort voorgesteld. Dit is een nauwkeurige inventarisatie van alle materialen, gebruikte grondstoffen en componenten van een product of gebouw en waar deze zich bevinden.
Ook wordt de universele rechten van de materialen voorgesteld. Immers, zo stellen de auteurs, ‘dat mensen rechten hebben vinden we inmiddels vanzelfsprekend. Maar welke rechten zijn er eigenlijk voor de materialen die ons leven mogelijk maken? Daarover is niets vastgelegd.’
Kortom, een boek dat de wereld zoals wij die kennen op zijn kop zet. Een boek dat gaat over ingewikkelde zaken, maar toegankelijk en meeslepend is geschreven. Uitdagend en revolutionair. Van harte aanbevolen.
Wilt u graag het boek bestellen? Klik dan hier.